DỊCH THUẬT LÀ GÌ?
Dịch thuật được hiểu đơn giản là chuyển đổi ngôn ngữ từ một văn bản nguồn sang một văn bản mới bằng một ngôn ngữ khác, nhưng vẫn đảm bảo tương đồng về ý nghĩa và nội dung chuẩn xác với văn bản gốc.
Khái niệm chuẩn xác về dịch thuật
– Dịch thuật là hoạt động bao gồm việc luận giải ý nghĩa của một đoạn văn – văn bản nguồn và chuyển sang một ngôn ngữ khác, tạo thành bản dịch chuẩn xác nội dung, đầy đủ ý nghĩa tương đương với văn bản gốc. Dịch thuật chính là kỹ thuật chuyển đổi từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác.
Dịch thuật có 2 loại: phiên dịch (dịch nói) và biên dịch (dịch viết).
– Phiên dịch: chính là việc chuyển đổi ngôn ngữ thông qua lời nói, các thông dịch viên cần có khả năng nghe, nắm bắt nhanh vấn đề và khả năng giải thích tốt, truyền đạt dễ hiểu trong một khoảng thời gian nhất định.
– Biên dịch: đây là việc chuyển đổi ngôn ngữ thông qua văn bản dạng viết. Đối với biên dịch, các dịch giả cần phải có độ am hiểu sâu rộng về ngôn ngữ gốc cũng như văn hoá của quốc gia đó mới có thể hoàn thành được những bản dịch chuẩn xác.
– Về cơ bản, cả hai loại dịch thuật này chỉ khác nhau về hình thức thể hiện nhưng tính chất, quy trình dịch thuật đều tương đồng nhau.
Các phương pháp dịch thuật
– Dịch đúng nghĩa (dịch trực tiếp): Là phương pháp dịch thuật bảo toàn hình thức ngôn ngữ của nguyên bản đồng thời bản dịch diễn đạt chính xác ý tưởng của nguyên bản, lối hành văn sáng, rõ ràng phù hợp với văn phạm của ngôn ngữ dịch. Đây là phương pháp ứng dụng chuẩn xác nhất cho bản dịch hoàn hảo.
– Dịch ý: Là phương pháp dịch đối chiếu vi phạm tôn chỉ của phiên dịch. Cốt là chuyển tải được ý tưởng của nguyên bản, và không phải tái hiện nguyên bản dưới lớp vỏ của ngôn ngữ khác. Trong trường hợp này, người dịch phải tìm cách thoát khỏi những cấu trúc ràng buộc của văn bản gốc nên bản dịch sẽ có thể dài hơn.
Những lưu ý cho dịch thuật viên
– Đặc tính sử dụng ngôn ngữ: mỗi Quốc gia có nhiều vùng miền khác nhau, mỗi nơi lại có cách sử dụng ngôn ngữ khác nên các dịch thuật viên cần phải đặc biệt lưu tâm đến vấn đề này để có cách dịch thuật cũng như sử dụng ngôn ngữ phù hợp.
– Văn hoá của Quốc gia: mỗi quốc gia tồn tại một nền văn hoá riêng biệt, vì thế, nếu các dịch thuật viên nếu như không am hiểu rõ ràng, rất có thể dẫn đến dịch sai, làm cho người đọc lẫn người nghe hiểu lầm ý nghĩa của bản dịch.
– Lĩnh vực dịch thuật: mỗi lĩnh vực có những từ ngữ chuyên môn mà không phải ai cũng biết và hiểu được, do đó, cần phải tham khảo thông tin chuyên ngành thì mới có thể hiểu rõ và dịch sát nghĩa với văn bản gốc.
. Kiến thức, kỹ năng cần có khi làm nghề dịch thuật Ngoại ngữ Ngoại ngữ là điều kiện đầu tiên và tiên quyết của nghề dịch thuật. Vận dụng ngoại ngữ để diễn đạt chính xác, đầy đủ nội dung bản gốc là rất quan trọng. Bên cạnh đó, càng thông thạo ngoại ngữ, mức lương biên dịch viên càng cao. N
goài ra, bạn cũng cần có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực bạn đang làm. Ví dụ, bạn làm dịch thuật tiếng Anh và đang biên dịch một cuốn sách về y học. Để dịch được cuốn sách đó bạn bắt buộc phải có những kiến thức nhất định về y học. Và biết những từ tiếng Anh chuyên ngành y. Kỹ năng tra cứu Dù giỏi ngoại ngữ đến đâu thì cũng có lúc bạn lâm vào thế “bí”. Bởi có nhiều từ mà bạn không biết. Kỹ năng tra cứu là vô cùng cần thiết với những biên dịch viên. Nắm được kỹ năng này, bạn có thể nắm bắt được những thông tin cần thiết. Đồng thời bổ sung và nâng cao năng lực của bản thân. Ngoài từ điển, biên dịch viên hay phiên dịch viên có thể sử dụng các công cụ dịch thuật như: Transit, DejaVu, SDLX, Trados. Teamwork – kỹ năng làm việc nhóm Đừng nghĩ dịch thuật chỉ làm việc 1 mình hay hoạt động đơn lẻ. Trong thực tế, các biên dịch viên hay phiên dịch viên thường xuyên phải làm việc nhóm. Nắm được kỹ năng làm việc nhóm sẽ giúp bạn điều chỉnh công việc hợp lý.
Bên cạnh đó có thể khắc phục những thiếu sót và học hỏi thêm kinh nghiệm. Năng lực dịch thuật Bạn có thể đọc, hiểu chính xác bản gốc. Nhưng bạn không thể hiện, diễn tả nó sang ngôn ngữ bản địa được thì tất cả sẽ trở nên vô nghĩa. Bạn cần có kỹ năng viết, khả năng nói lưu loát, đam mê đọc. Bạn cần hiểu rõ về ngôn ngữ của mình. Ví dụ biên dịch tiếng Anh cần am hiểu ngữ pháp, từ vựng và phông cách trong ngôn ngữ Anh. Việc đọc nhiều cũng giúp bạn rèn luyện cách dùng từ, diễn đạt. Nhờ đó, bạn cũng có thể thực hành viết như viết blog…
Sử dụng công nghệ thông tin Nghề dịch thuật rát cần công nghệ thông tin. Bạn sẽ cần phần mềm để xử lý văn bản, biên tập bản dịch, phục hồi bộ nhớ dịch… Hoặc sử dụng công nghệ trong nhiều lĩnh vực khác trong công việc. Do đó, phải luôn nâng cao khả năng sử dụng và cập nhật các phần mềm CNTT. Am hiểu tiếng mẹ đẻ Một người làm dịch thuật tiếng Trung không phải chỉ tinh thông tiếng Trung. Mà còn cần am hiểu tiếng mẹ đẻ nữa. Điều này giúp cho từ ngữ được dịch chính xác và sát nghĩa. Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng linh hoạt ngôn ngữ để bản dịch được diễn đạt ngắn gọn và lôi cuốn nhất. Chứ không phải là bản dịch cứng nhắc, thậm chí người đọc không hiểu gì. 5.
Cơ hội khi theo đuổi nghề dịch thuật Cơ hội khám phá những kiến thức mới Ngôn ngữ được xem là tinh hoa quan trọng của các nền văn hóa. Khi bạn am hiểu và sử dụng một ngôn ngữ là bạn đã khám phá thêm được một nền văn hóa mới. Biên – phiên dịch viên có thể tìm hiểu nhiều lĩnh vực của quốc gia mà mình quan tâm. Bên cạnh đó, làm nghề này, bạn còn được đi nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều người đến từ nhiều quốc gia và làm việc trong lĩnh vực khác nhau. Đây là cơ hội tốt để bạn học hỏi được rất nhiều kiến thức và kinh nghiệm. Mở rộng mối quan hệ Được đến nhiều nơi, thậm chí là nhiều quốc gia, phiên dịch viên được làm việc trong môi trường hấp dẫn. Bên cạnh được tiếp xúc, làm quen với nhiều người làm việc trong nhiều lĩnh vực.
Bạn còn có cơ hội gặp gỡ những người thành đạt và nổi tiếng. Nhờ đó các mối quan hệ của bạn cũng được mở rộng. Họ có thể là bạn bè, cộng sự, đối tác, thậm chí là những người giúp công việc của bạn phát triển trong tương lai. Nếu bạn là phiên dịch viên ngoại giao, bạn sẽ được gặp và làm việc với những nhân vật đứng đầu trong chính phủ. Cơ hội việc làm dịch thuật Trong xu thế hội nhập của các nước trên thế giới, Việt Nam cũng đẩy mạnh quan hệ hợp tác, tham gia các tổ chức quốc tế… Điều này tạo điều kiện cho việc làm phiên dịch, biên dịch được mở rộng. Đối với công việc dịch thuật, càng có kinh nghiệm, bạn sẽ càng tiến xa. Phiên dịch viên có thể gắn bó lâu dài với nghề bằng nhiều cách. Khi đến giới hạn tuổi tác, không thể tham gia hội nghị hay di chuyển nhiều nơi. Bạn có thể chuyển sang làm việc cố định như dịch phim, sách báo, tài liệu… Bạn có thể làm công việc biên dịch, phiên dịch tại các tổ chức quốc tế, công ty du lịch, đài truyền hình, nhà xuất bản, công ty hoặc tập đoàn đa quốc gia, phòng dịch thuật công chứng…Bạn cũng có thể làm phụ trách đối ngoại tại các Bộ trực thuộc trung ương. Bên cạnh đó, Bộ ngoại giao được xem là nơi tập trung nguồn nhân lực. Những người làm công việc biên – phiên dịch tại đây đều có trình độ, chuyên môn cao. Ngoài ra, bạn có thể tìm việc dễ dàng thông qua quảng cáo, mạng xã hội, các kênh tuyển dụng như JobsGO với 14803 việc làm… Nguồn thu nhập hấp dẫn Mức lương phiên dịch viên trung bình khoảng 14 triệu/tháng.
Chưa kể biên dịch, phiên dịch trong hội thảo, hội nghị có lương khoảng 200 – 400 USD/ngày. Mức lương này tương đối cao so với mặt bằng chung hiện nay. Tuy nhiên, dịch thuật cũng là nghề có tính cạnh tranh và đào thải lớn. Bởi ngày nay, mọi người đều ý thức được việc trau dồi ngoại ngữ cho bản thân. Cơ hội thăng tiến Tính cạnh tranh và đào thải khiến nghề này luôn khát nhân lực. Không chỉ có cơ hội việc làm, biên dịch, phiên dịch viên sẽ có nhiều cơ hội thăng tiến. Bạn có thể bắt đầu từ vị trí biên dịch, phiên dịch bình thường.
Trong quá trình làm việc, bạn sẽ có cơ hội đi nhiều nước, gặp gỡ nhiều người. Từ đó có thể nâng cao năng lực, mở rộng kiến thức và các mối quan hệ. Với những hành trang và kinh nghiệm phong phú, bạn hoàn toàn có thể thăng tiến trở thành quản lý hay nhà ngoại giao… Tuy nhiên, cơ hội thăng tiến chỉ đến với những người có năng lực. Bên cạnh đó là sự cố gắng vươn lên để không ngừng phát triển trong công việc. Công việc biên dịch, phiên dịch, đặc biệt là phiên dịch tiếng Anh thực sự là sự là lựa chọn HOT hiện nay. Tuy việc làm rộng mở, nhưng để cạnh tranh và không bị đào thải trong nghề, bạn phải rèn luyện ngoại ngữ và kiến thức chuyên môn vững vàng. Bên cạnh đó phải không ngừng học hỏi các kỹ năng và trau dồi kinh nghiệm. Mong rằng với bài viết này, bạn đã có cái nhìn rõ nét hơn về ngành dịch thuật hay biên dịch – phiên dịch. Từ đó lựa chọn cho mình một hướng đi trong tương lai. Xem thêm cơ hội việc làm ngành dịch thuật!